Wyjazd rodzica zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych za granicę, który uchyla się od ciążącego na nim obowiązku nie uniemożliwia egzekwowania alimentów. Sytuacja taka może jednak generować wiele problemów związanych ze skutecznością egzekucji. Uregulowania europejskie jak i inne o charakterze międzynarodowym których Polska jest stroną, zawierają instytucje pozwalające na efektywne ściągnięcie należności alimentacyjnych.
Jak wyegzekwować alimenty od rodzica mieszkającego za granicą?
Kluczowym jest posiadanie wiedzy przez wierzyciela w jakim kraju obecnie przebywa dłużnik (uchylający się od świadczeń rodzic). Procedury egzekwowania alimentów za granicy uregulowane są zależnie od tego czy zamierzamy uzyskać świadczenia od osoby przebywającej w państwie członkowskim Unii Europejskiej czy
w państwach do niej nienależących.
Zobowiązanie do świadczeń alimentacyjnych musi istnieć na podstawie prawomocnego wyroku wydanego przez polski sąd czy ugody sądowej. Aby zainicjować egzekucję powstać musi stan uchylania się od płatności mający miejsce, gdy zaległość alimentacyjna wynosi równowartość przynajmniej alimentów za 2-3 miesiące.
Jeżeli dłużnik przebywa w kraju należącym do Unii Europejskiej (za wyjątkiem Danii) zastosowanie znajdą przepisy Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.Urz. UE typ L z dnia 10 stycznia 2009 r. Nr 7, s. 1-79).
Egzekucję prowadzi się na wniosek wierzyciela w kraju, w którym przebywa osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych. Celem wszczęcia postępowania wierzyciel powinien złożyć odpowiedni i prawidłowo wypełniony formularz w wersji polskiej oraz języku urzędowym państwa miejsca pobytu dłużnika.
Procedura egzekwowania alimentów odbywa się za pośrednictwem Sądu Okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do świadczeń alimentacyjnych. Sąd polski przekazuje sprawę do właściwego organu w innym państwie członkowskim UE celem wszczęcia i prowadzenia egzekucji, przy czym egzekucja będzie prowadzona na podstawie prawa właściwego dla kraju, do którego kierowany jest wniosek.
Podkreślenia wymaga, że koniecznym jest załączenie do wniosku odpowiednich dokumentów (wraz z tłumaczeniem przysięgłym/wypełnione w dwóch wersjach językowych).
Co istotne, brak wiedzy o adresie dłużnika nie uniemożliwia wszczęcia egzekucji. W rozporządzeniu uregulowano również sytuację, w której koniecznym jest poszukiwanie rodzica uchylającego się od płatności alimentów. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek/podanie o podjęcie szczególnych działań do Prezesa właściwego Sądu Okręgowego.
Jak postąpić w przypadku, gdy osoba zobowiązana do alimentów uchyla się od płatności, a wyemigrowała poza Europę np. do USA?
Egzekucja zasądzonych alimentów również i w tym przypadku jest możliwa, oparta jedynie na podstawie innych przepisów.
Dotychczas dochodzenie roszczeń alimentacyjnych odbywało się na zasadzie faktycznej wzajemności w zakresie uznawania orzeczeń sądowych w sprawach alimentacyjnych. Postępowanie inicjowane było przez złożenie wraz z załącznikami ujednoliconego wniosku o alimenty.
Od 1 stycznia 2017 r. tryb dochodzenia alimentów od dłużników zamieszkałych w USA określa Konwencja Haska sporządzona 23 listopada 2007 roku o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny. Konwencja ma zastosowanie m.in. do zobowiązań alimentacyjnych wobec osoby, która nie ukończyła 21 lat wynikających ze stosunków między rodzicami a dziećmi.
O ile nie zmienia się droga do zainicjowania egzekucji – również za pośrednictwem Sądu Okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania wierzyciela – wymagane jest jednakże złożenie odmiennych dokumentów o nieco szerszym zakresie.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.Urz. UE typ L z dnia 10 stycznia 2009 r. Nr 7, s. 1-79).
Konwencja o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzona dnia 23 listopada 2007 r. (Dz. Urz. UE typ L z dnia 2 lipca 2011, Nr 192, s. 39—70)
apl. adw. Klaudia Grzelczak
adw. Jarosław Kurpiejewski
Kontakt:
Biuro w Warszawie: biuro@ilaszlawfirm.com
Biuro w Nowym Yorku: office@ilaszlawfirm.com