Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, w których osoby będące oskarżonymi w postępowaniu karnym toczącym się w Polsce, bądź skazanymi przez Sąd Polski wobec których kara nie została wykonana w części lub całości, nie zdają sobie sprawy z rodzaju jak i czasu przez jaki mogą być wyciągnięte wobec nich konsekwencje za popełnione czyny. Osoby te nie są również świadome, iż istnieją możliwości podjęcia efektywnych działań, mających na celu zakończenie postępowania sądowego czy wykonawczego.
Konsekwencje unikania udziału w postępowaniu.
Jeżeli jesteś osobą będącą stroną postępowania karnego, musisz być w pełni świadom, że nie istnieją w prawie polskim ograniczenia ze względu na rodzaj popełnionego przestępstwa, w zakresie możliwości zastosowania środków zapobiegawczych takich jak wystawienie listu gończego, bądź wdrożenie procedury ekstradycji. Oznacza to, że działania mające na celu sprowadzenie podejrzanego lub skazanego do Polski mogą być podjęte w jednakowym stopniu tak w stosunku do sprawcy występku np. kradzieży, jak i do sprawcy zbrodni. Ponadto Polska i USA są sygnatariuszami umowy bilateralnej o ekstradycji, podpisanej w Waszyngtonie 10 lipca 1996 r., której ustalenia znacznie skracają, upraszczają i czynią efektywniejszą współprace międzynarodową w procedurze ekstradycji osób ukrywających się przez polskim czy amerykańskim wymiarem sprawiedliwości. Fakt toczenia się postępowania karnego lub istnienia niewykonanego wyroku ujawnione są w Krajowym Rejestrze Karnym i dostępne polskim i zagranicznym organom wymiaru sprawiedliwości oraz organom ścigania. Informacje takie mogą wypłynąć przy każdej konieczności identyfikacji osoby przez organy państwowe, jak również instytucje prywatne mające obowiązek sprawdzać ryzyko związane z kooperacją z danym klientem, np. banki, które z kolei zobowiązane są przekazać je policji. Łączy się to zazwyczaj z zastosowaniem tymczasowego aresztowania do momentu przekazania podejrzanego lub skazanego do organów wymiaru sprawiedliwości danego państwa. Perspektywa możliwych konsekwencji prawnych niesie za sobą wiele uciążliwych niedogodności. Jeżeli jesteś osobą o nieuregulowanym statusie pobytu w USA, uzyskanie obywatelstwa czy pozwolenia na pobyt stały nie będzie możliwe do czasu zakończenia sprawy karnej.
Jakie działania podjąć?
Po pierwsze nie czekaj aż sąd lub prokuratura się o ciebie upomną i nie licz na przedawnienie. Organy ścigania dbają, aby przed terminem przedawnienia przeprowadzić konieczne czynności do sprowadzenia podejrzanego lub skazanego, lub przedsięwziąć działania do przerwania terminu przedawnienia. Nie mniej jednak zdarzają się sytuacje w których możliwe jest umorzenie postępowania z uwagi na przedawnienie karalności lub przedawnienie wykonania kary. Z dniem 1 lipca 2015 r. weszła w życie nowelizacja polskiej procedury karnej skracająca niektóre terminy przedawnienia. Należy podkreślić iż sąd oraz prokuratura nie podejmują z urzędu czynności zmierzających do umorzenia postępowania z uwagi na przedawnienie przez co informacja o karalności będzie widniała pomimo upływu takiego terminu. Aby zakończyć postępowania z powyższego względu złożony musi być sprecyzowany w tym kierunku wniosek oskarżonego bądź skazanego. Pierwszą czynności jaką należy wykonać jest sprawdzenie statusu sprawy i uzyskanie wglądu do akt. Pozwoli to na zebranie informacji pozwalających określić możliwe kroki prawne. Zależnie od etapu postępowania karnego istnieją możliwości porozumienia się z sądem lub prokuraturą i ustalenie wymiaru kary jak i sposobu naprawienia szkody. Niejednokrotnie konieczne jest uzyskanie zgody osoby pokrzywdzonej na zakończenie postępowania w zaproponowany sposób. Jeżeli jesteś osobą stale zamieszkującą za granicą i nie chcesz lub nie możesz stawić się osobiście w Polsce, działania zmierzające do zakończenia postępowania możesz podjąć za pośrednictwem adwokata.
Podsumowując, dla uniknięcia niezwykle dotkliwych konsekwencji prawnych w przypadku zatrzymania z powodu toczącego się postępowania karnego, warto jest podjąć starania dla uregulowania swojej sytuacji prawnej. Pozwoli Ci to na pełne oraz swobodne funkcjonowanie w Polskim oraz Amerykańskim systemie prawnym.
Liwiusz Ilasz